Fot. Hitachi
Wprawny użytkownik, posługując się frezarką górnowrzecionową, potrafi precyzyjnie obrabiać drewno i z maestrią wydobywać z niego fantazyjne ornamenty, a nawet rzeźby. Podpowiadamy, na co zwracać uwagę przy zakupie tego narzędzia.
Marian Kozłowski
Frezarek górnowrzecionowych najczęściej używa się do dekoracyjnej obróbki powierzchni obwodowych płyt albo do żłobienia rowków. Fot. Ryobi
Zalety
Swoboda formowania materiału tymi elektronarzędziami niemal dorównuje ręcznej obróbce wykonywanej za pomocą noży i dłut. Równocześnie dzięki zastosowaniu rozmaitych prowadnic, szablonów i profilowanych frezów, posługując się frezarkami górno wrzecionowymi, można uzyskiwać kształty ściśle odpowiadające dowolnym stereometrycznym wzorom z zachowaniem powtarzalności podobnej jak przy seryjnej produkcji maszynowej.
Wady
Uniwersalności zastosowań frezarek górnowrzecionowych towarzyszy niestety niska wydajność wykonywanej nimi obróbki. Dlatego użycie tych elektronarzędzi do seryjnego wykonywania np. wymyślnych tralek poręczy schodowych, listew ozdobnych do regałów lub półek itp. choć jest technicznie możliwe, w praktyce okazuje się na ogół nieopłacalne. Podobnie wygląda sprawa z rozmiarami obrabianych elementów, które nie mają wprawdzie żadnych technicznych ograniczeń, ale wraz ze wzrostem ich wielkości praca staje się coraz bardziej skomplikowana i trudna. Optymalny zakres zastosowań frezarki górnowrzecionowej to różne prace dekoratorskie w drewnie i średnio twardych tworzywach sztucznych.
Nastawna prowadnica równoległa zapewnia równy posuw wzdłuż prostoliniowych krawędzi materiału, stołu roboczego lub dodatkowego szablonu. Fot. Black&Decker
Kryteria wyboru
Przy założeniu, iż wydajność nie jest najważniejsza, gdyż i tak pozostaje z reguły niewielka, na decyzję o zakupie konkretnego modelu wpływać powinna nie tyle moc silnika, co rozmaitość rodzajów i rozmiarów frezów oraz prowadnic oferowanych w standardowym zestawie lub w łatwo dostępnych opcjach. Istotną zaletą użytkową jest także dłuższy roboczy skok i większa prędkość obrotów wrzeciona, gdyż od niej zależy gładkość frezowanych powierzchni. Na praktyczną jakość obróbki negatywnie wpływają natomiast okresowe wahania prędkości obrotowej i poprzeczne wibracje ruchomych części frezarki. Dlatego zastosowanie systemów elektronicznej regulacji i stabilizacji obrotów silnika, wysoka jakość łożysk i precyzyjne wyważanie wirników są w frezarkach górnowrzecionowych w pełni opłacalnym ekwiwalentem stosunkowo wyższej ceny.
Zasady użytkowania frezarki górnowrzecionowej
Obróbka materiałów frezarką swobodnie trzymaną w rękach jest na tyle trudna, że podejmować ją można tylko w szczególnie uzasadnionych wypadkach i po dobrym praktycznym opanowaniu specyficznych właściwości tego narzędzia. Potrzebnych w tym celu doświadczeń dostarcza frezowanie mniej skomplikowanych i geometrycznie regularnych kształtów, na przykład podczas dekoracyjnego formowania krawędzi niezbyt grubych elementów z materiałów drzewnych, czyli ich fazowania, żłobkowania, ukosowania, zaokrąglania itp.
Tuleje mocowane do podstaw frezarek służą do powielania dowolnych linii obróbki. Otwór w dolnej desce to zmniejszona kopia szablony wyciętego w górnej. Fot. Bosch
Pracę tego rodzaju rozpoczyna się od zamontowania w uchwycie wrzeciona odpowiedniego frezu z bocznymi ostrzami, których zewnętrzny obrys (prosty lub krzywoliniowy) stanowi dokładny negatyw formy wycinanej w materiale. Dlatego długość części skrawającej nie powinna być mniejsza od grubości obrabianej płyty, chyba że praca ta z jakichś powodów ma być wykonywana w kilku kolejnych przejściach.
Do obróbki krawędzi blokuje się ogranicznikiem śrubowym korpus frezarki na jej prowadnicach pionowych, tak aby frez wystawał na odpowiednią głębokość ze środkowego otworu podstawy. Posuw roboczy uzyskuje się przemieszczając całą frezarkę opartą na ślizgowej stopie po górnej powierzchni obrabianej płyty.
Wycinanie podłużnych zagłębień lub rowków o prostopadłych do dna ściankach wzdłużnych wymaga użycia frezu wyposażonego zarówno w ostrza czołowe, jak i boczne, a posuw roboczy w początkowej fazie polega na pionowym zagłębianiu frezu w materiale, a potem na jego bocznym przemieszczaniu, jak przy obróbce krawędzi.
Każdą frezarkę górnowrzecionową można prowadzić po powierzchni obrabianego materiału według odpowiednich prowadnic lub szablonów.
Szczególnym rodzajem prowadnic są cyrkle wyznaczające łukowe linie frezowania wokół pomocniczego otworu w materiale lub blacie roboczego stołu.
Przegląd rynku: