Fot. Ryobi
Wyrzynarka może być bardzo przydatnym i wydajnym narzędziem. By uzyskać zadowalające efekty pracy trzeba jednak używać brzeszczotów właściwie dobranych do materiału, który zamierzamy ciąć. Właściwości brzeszczotów decydują bowiem o jakości wykonywanego cięcia i tempie pracy. Podpowiadamy, jak dobrać właściwe ostrze do rodzaju ciętego materiału.
Geometria zębów brzeszczotów, od lewej: uzębienie rozwarte – brzeszczot szybko posuwa się do przodu, ale pozostawia zgrubny rzaz; uzębienie faliste – do delikatnego i czystego cięcia na wprost; uzębienie ostrzone na ukos – brzeszczot ze zbieżnie szlifowanymi bokami i zębami ostrzonymi skośnie, do precyzyjnych i czystych cieć; uzębienie rozwarte, ostrzone na ukos – do bardzo szybkiego cięcia zgrubnego. Fot. Wilpu
Brzeszczoty bardzo wyraźnie różnią się między sobą cechami i parametrami. Dobierając ostrze do konkretnego materiału, musimy wziąć pod uwagę między innymi: geometrię zębów, podziałkę uzębienia, szerokość brzeszczotu, jego grubość i rodzaj materiału, z którego go wykonano. Pod względem geometrii zębów brzeszczoty dzielą się na cztery główne rodzaje: z uzębieniem rozwartym, falowanym, ostrzonym i rozwartym-ostrzonym.
Do widocznych na pierwszy rzut oka parametrów należy podziałka uzębienia. Określa ona odstęp między zębami i mówi nam zarazem jak grube materiały można takim brzeszczotem piłować, bowiem w obrabianym materiale powinny pracować zawsze przynajmniej dwa zęby. Jeśli warunek ten nie będzie spełniony, cięcie będzie nierówne i będą mu towarzyszyły wibracje. Najlepiej jest, gdy w materiale równocześnie pracuje kilka zębów, wtedy cięcie jest czyste i płynne. Piłowanie bardzo grubego materiału może być wtedy jednak spowolnione.
Z kolei szerokość brzeszczotu decyduje o precyzji cięcia na wprost i o tym, czy danym brzeszczotem można piłować po łuku. Szerokie brzeszczoty sprawdzają się przy prostych cięciach, te do cięcia krzywoliniowego muszą być wąskie i mieć cofniętą oś uzębienia, tak by znajdowała się ona bezpośrednio nad osią poruszającego brzeszczotem suwaka. Taka konstrukcja brzeszczotu ułatwia manewrowanie w materiale i pozwala wycinać łuki o dużej krzywiźnie.
Także widoczna gołym okiem grubość brzeszczotu ma wpływ na trwałość brzeszczotu i precyzję cięcia. Grubsze, a zatem bardziej sztywne ostrze pozwala zachować większą precyzję piłowania podczas cięcia na wprost i cięcia pod kątem.
Na szczęście przy zakupie brzeszczotu z reguły nie musimy samodzielnie oceniać do cięcia jakiego rodzaju materiałów nadaje się dany brzeszczot. Większość producentów podaje tę informację na opakowaniu, np. w postaci opisu, symboli graficznych lub zdjęć. Na opakowaniu często można też znaleźć informację o zakresie grubości materiału, który można piłować danym brzeszczotem.
Rodzaje uchwytów do brzeszczotów
Niestety jak na razie nie ma jednego uniwersalnego uchwytu do brzeszczotów, różni producenci stosują różne systemy mocowania. Najpopularniejsza jest koncepcja Boscha, tzn. uchwyt z jednym noskiem, i być może za jakiś czas zwycięży. Póki co jednak przy zakupie brzeszczotu do wyrzynarki trzeba zwracać uwagę na typ jego uchwytu. Zwykle na opakowaniu brzeszczotu jest umieszczona informacja o markach wyrzynarek, do których dany brzeszczot pasuje.
Fot. Bosch
BRZESZCZOTY DO DREWNA
Brzeszczot uniwersalny
Brzeszczot do wszystkiego, ale potrafi naprawdę dużo. Ma na przemian rozwarte, ukośnie naostrzone zęby. Nadaje się do zgrubnych i szybkich cięć w drewnianych elementach grubości do 5 cm (np. Wilpu HGS 14/Bosch T 144D).
Do precyzyjnego cięcia w drewnie i tworzywach sztucznych
Boki takiego brzeszczotu (np. Wilpu HC 12/ Bosch T 101 B) są szlifowane zbieżnie (jego przekrój ma kształt trapezu), a zęby są naostrzone ukośnie. Dzięki temu można nim wykonać czyste cięcia we wszystkich odmianach drewna grubości do 30 mm, a także w tworzywach sztucznych.
Bimetaliczny o zwiększonej trwałości
Wykonany ze sprężystej stali stopowej grzbiet brzeszczotu bimetalicznego jest zespawany promieniem lasera z ostrzem z wysokowydajnej stali szybkotnącej – dzięki temu jest bardziej trwały. Boki brzeszczotu są szlifowane zbieżnie, a zęby ostrzone ukośnie. (Wilpu HC 12 bi/Bosch T 101 BF).
Do cięcia bezodpryskowego
Ze względu na odwrotne ustawienie zębów brzeszczot tnie materiał podczas ruchu w dół. Dzięki temu widoczny rzaz nie jest zasypywany drzazgami i pozostaje czysty. Przeznaczony do cięcia arkuszy sklejki i powlekanych płyt pilśniowych (Wilpu HC 12 R/Bosch T 101BR).
Czyste cięcie krzywoliniowe
Szerokość brzeszczotu została zredukowana o połowę, dlatego oś uzębienia może znajdować się na osi poruszającego brzeszczotem suwaka. Dzięki temu brzeszczotem łatwo wycina się krzywizny o małych promieniach i niewielkie okręgi. (Wilpu HC 12K/Bosch T 101 AO).
Do cięcia paneli laminowanych i drewnianych
Laminator to specjalny brzeszczot do czystego i wolnego od zadziorów cięcia paneli laminowanych i parkietów. Ukośnie zaostrzone zęby są skierowane odwrotnie (w dół), uzębienie jest szlifowane zbieżnie (w przekroju brzeszczot ma kształt trapezu). Podziałka uzębienia jest znacznie mniejsza niż w przypadku brzeszczotów tradycyjnych (Wilpu HC 19 R bi).
Do szybkiego, czystego cięcia drewna
Brzeszczot Wilpu HC 123 STAR jest przeznaczony do szybkiego i czystego cięcia drewna i tworzyw sztucznych o grubości od 3 do 60 mm. Ma trzykrotnie szlifowane zęby o specjalnej geometrii, dzięki czemu na odcinku 2,5 mm ich układ zmienia się z jednej na drugą stronę. Jest wyjątkowo ostry.
Do cięcia grubego drewna
Brzeszczoty do cięcia elementów drewnianych dużej grubości mają identyczną geometrię zębów jak brzeszczot uniwersalny, ale ich długość całkowita wynosi 150-180 mm. Dzięki temu można nimi ciąć elementy drewniane grubości do 120-135 mm (np. Bosch T744D, Wilpu HGS 54).
BRZESZCZOTY SPECJALISTYCZNE
Brzeszczot do cięcia szkła, kamienia i metalu powinien być wykonany z odpowiedniego materiału – zęby brzeszczotu muszą być twardsze od obrabianego przedmiotu. Tak twarde materiały są jednak bardziej kruche od miękkiej stali, co zwiększa ryzyko pęknięcia brzeszczotu.
Stąd też pomysł producentów, by do szczególnych zastosowań wykorzystywać brzeszczoty bimetaliczne, które w 2/3 składają się z elastycznego korpusu, a w 1/3 z hartowanego materiału, w którym wyfrezowano zęby. Wprawdzie bardziej trwałe brzeszczoty kosztują trochę więcej, ale ich koszty szybko się zwracają.
Do tworzyw sztucznych
Brzeszczot przeznaczony do szybkiego cięcia płyt, profili, rur, prętów z tworzyw sztucznych (PCW, PA, PS). Pozwala na piłowanie elementów o grubości od 3 do 30 mm. Został wykonany ze stali narzędziowej węglowej HCS (Bosch T 102 H).
Do pleksi i metali
Pleksiglas, płyty poliwęglanowe, metale kolorowe i aluminium grubości do 30 mm można bez problemu ciąć brzeszczotem o zbieżnie szlifowanych bokach (ma przekrój w kształcie trapezu) i ukośnie ostrzonych zębach (Wilpu MC 12 bi/Bosch T 101 A).
Do cięcia blach
Brzeszczoty z falistym, frezowanym uzębieniem są przeznaczone do cięcia bardzo cienkich blach grubości od 0,5 do 1,5 mm. Podziałka uzębienia wynosząca 0,7 mm gwarantuje bardzo czyste cięcie (Wilpu MG 107/Bosch T 118 G).
Do twardych blach
Brzeszczoty z takim samym – falistym, frezowanym uzębieniem – ale wykonane w technice bimetalicznej, używane wraz z pastą nadają się do cięcia bardzo twardych blach ze stali szlachetnej (Wilpu MG 11bi/Bosch T 118 AF).
Do drewna z resztkami metalu
Brzeszczot bimetaliczny z uzębieniem falistym. Podziałka uzębienia stale się zmienia od 1,8 do 2,5 mm, dzięki temu przecina on nawet drewno budowlane z gwoździami (Wilpu MG 1014 bi/Bosch T 111 HF).
Do drewna i metalu z uzębieniem typu M
Uniwersalny brzeszczot bimetaliczny do drewna i metalu z innowacyjnym uzębieniem typu M, z zębami pochylonymi zarówno do przodu, jak i do tyłu, pracującymi przy suwie i przy ruchu powrotnym. Do szybkiego i precyzyjnego cięcia (Wilpu ST-006 bi).
Do gumy, wykładziny dywanowej i skóry
Szlifowany faliście brzeszczot do cięcia materiałów izolacyjnych, skóry, gumy, kartonu lub styropianu grubości do 120 mm oraz wykładzin dywanowych (Bosch T 313 AW).
Do stali nierdzewnej, stali Inox
Szlifowana listwa z uzębieniem z węglików spiekanych przetnie stal, blachę, stal Inox i stal nierdzewną. Przy cięciu metali pracujemy przy wyłączonej funkcji ruchu wahadłowego (HM 11/Bosch T 118 GFS/DeWalt DT2055).
Do produktów z włókien szklanych i betonu komórkowego
Brzeszczot do szybkiego, zgrubnego cięcia o uzębieniu z wkładkami z węglików spiekanych o podziałce 4,3 mm. Tnie wzmacniane włóknem szklanym tworzywa sztuczne, cement włóknisty do 80 mm i płyty gipsowo-kartonowe. (Bosch T 341 HM).
Do tworzyw sztucznych z włókien węglowych
To najdroższy brzeszczot w tym zestawie – kosztuje ok. 165 zł. Uzbrojony w gruboziarnistą nasypkę diamentową tnie włókna szklane i tworzywa sztuczne z włókien węglowych, marmur, ceramikę oraz szkło (Wilpu DT 1).
Do szkła i ceramiki
Brzeszczot powlekany węglikami spiekanymi i niefrezowany. Tnie szkło, miękką glazurę, tworzywa sztuczne wzmocnione włóknem szklanym i żeliwo (5–10 mm). Dostępny w wersji do cięć zgrubnych (Bosch T 130 Riff – z ziarnem 30) i dokładnych (Bosch T 150 Riff – z ziarnem 50).
A KOLEKCJONEROM POLECAMY: