Zanim drewno trafi na plac budowy i powstanie z niego dom, musi przejść szereg procesów obróbczych. Materiał oczyszcza się z kory, tnie na mniejsze elementy, nadaje mu odpowiedni kształt, a na koniec poddaje zabiegom podwyższającym trwałość. Wszystko odbywa się w tartaku.
Zakres usług tartaku
W zależności od świadczonego zakresu usług tartak może zajmować się produkcją wyrobów tartacznych lub wyrobów stolarskich i ciesielskich dla budownictwa albo łączyć oba typy działalności. W zakładzie przerabia się okrągłe drewniane pnie na tarcicę obrzynaną, z gładkimi bokami, i nieobrzynaną, przeznaczoną do dalszej obróbki. Tę z kolei wykorzystuje się do wytwórstwa elementów konstrukcyjnych np. budowlanych, stolarskich, meblowych. Cały cykl przebiega następująco.
Fot. hobbydom.pl
Z surowego drewna usuwa się korę i rozcina je na cieńsze warstwy. Następnie materiał opiłowuje się, struga, hebluje na deski, łaty, belki itp. Potem suszy się je i impregnuje z użyciem specjalnych środków, aby podwyższyć właściwości użytkowe, poprawić wytrzymałość i odporność na działanie wilgoci, pleśni oraz grzybów. Dodatkowo drewno przeznaczone do wznoszenia obiektów mieszkalnych/użytkowych pokrywa się środkami przeciwogniowymi. Gotowy towar sprzedaje się na miejscu, rozwozi do okolicznych przedsiębiorstw produkcyjnych albo dowozi na miejsce budowy.
Zdecydowana większość pozyskiwanego przez tartaki surowca pochodzi z Lasów Państwowych, ale nie brakuje też zakupionych z wycinki lasów prywatnych. Zawsze jednak towar uzyskany z prywatnego źródła wymaga wystawienia świadectwa legalności nabycia przez starostę powiatowego. Co więcej, każde drewno, niezależnie skąd skupowane, wymaga ocechowania za pomocą plastikowych płytek w odpowiednim kolorze.
Wyposażenie tartaku
Na terenie każdego tartaku wyróżnia się trzy kluczowe obszary: plac przeznaczony do składowania surowca, hale tartaczne oraz miejsce przechowywania tarcicy. Najczęściej na wyposażeniu znajdują się pojazdy do transportu, traki taśmowe, na których przecina się drewno, piły, heblarki, grubościówki, korowarki i reduktory do usuwania kory. Poza tym pojawiają się suszarnie oraz wanny do impregnatu.
Oferta tartaków
W tartakach można kupić m.in. ostrugane kłody, surowe deski, deski podłogowe i tarasowe, elementy do wykonania więźby dachowej, czyli belki, dźwigary, krokwie, rozpory dachowe. Oprócz nich w skład ofert wchodzą: łaty, kontrłaty, belki, krawędziaki, boazerie, podbitki dachowe i konstrukcje do wznoszenia domów na stałe, altanek ogrodowych, przenośnych domków drewnianych letniskowych, ścianek działowych. Nie brak też różnego rodzaju listew, gontów, poręczy, ogrodzeń.
Mała ciekawostka
Mimo że większość właścicieli tartaków unowocześnia je i systematycznie doposaża, to funkcjonują jeszcze w Polsce zakłady, w których wykorzystuje się tradycyjny, kołowy napęd wodny, zasilany wodą rzeczną. Należą one jednak do rzadkości. Niestety z uwagi na dość powolny proces produkcyjny, nieraz uzależniony od poziomu rzeki, mają trudno sprostać dzisiejszemu zapotrzebowaniu na drewniane wyroby budowlane/konstrukcyjne. Dlatego coraz częściej stare urządzenia zasilające zastępuje się nowymi maszynami.