Ustanowienie służebności drogi koniecznej

Jeżeli planujemy zakup działki budowlanej lub taką nieruchomość już posiadamy, musimy wziąć pod uwagę, że grunt taki musi mieć dostęp do drogi publicznej. Dojście i dojazd do drogi o randze drogi gminnej, powiatowej lub wojewódzkiej jest koniecznym aspektem i wymogiem prawa. Bywa jednak tak, że działka dostępu do drogi nie ma lub w wyniku jakichś zmian taki dostęp utraciła. W takiej sytuacji koniecznej staje się ustanowienie służebności drogi koniecznej.

Służebność drogi

Służebność drogi musimy wyznaczyć, jeżeli nasza nieruchomość nie posiada dostępu do drogi publicznej (niezależnie od jej rangi). Przepisy prawne nakładają obowiązek dojazdu i dojścia do nieruchomości budowlanej, dlatego w razie braku takiej drogi, musimy postawać się o dojazd przez grunt sąsiedni. Tak samo dzieje się w przypadku, gdy nie ma dostępu do budynków gospodarskich, które stanowią część nieruchomości.

Dochodzenie ustanowienia służebności drogi oparte jest na przepisie art. 145 Kodeksu cywilnego. Droga do posesji to także droga, po której można dojść i doprowadzić zwierzęta (co zależy od statusu nieruchomości).

Obciążenie służebnością drogową można ustalić na drodze polubownej – przez porozumienie z sąsiadem. Ustanowienie takiej służebności powinno zostać zawarte notarialnie. Ustala się także wynagrodzenie za korzystanie z takiej drogi. Jeżeli jednak nie da się pokojowo dojść do porozumienia, niestety konieczne będzie wystąpienie na drogę sądową. Sprawa w sądzie może jednak ciągnąć się długo oraz wiązać się z dość wysokimi kosztami.

Jeżeli natomiast nieruchomość ma dostęp do drogi publicznej przez działkę geodezyjnie wydzieloną jako droga (pod zarządem gminy) – jeśli jest powszechnie dostępna, choć nawet nie zalicza się jej do dróg publicznych – to uznaje się, że istnieje dostęp do drogi publicznej.

Ustanowienie służebności drogi koniecznej

Wniosek do sądu o ustanowienie służebności drogi koniecznej to koszt 200 zł. Wniosek składa się do sądu rejonowego – właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości, na której ma być ustanowiona służebność.

W sprawie sądowej o ustanowienie drogi koniecznej udział biorą uczestnicy – osoby, których sprawa dotyczy. Osoby te wskazuje się we wniosku i najczęściej będą to właściciele sąsiedniego gruntu (lub gruntów) oraz osoby wnioskujące.

Sąd jest zobligowany do wyznaczenia drogi koniecznej do działki budowlanej. Warto jednak mieć na uwadze, że sąd nie musi ustanowić tej drogi dokładnie według wniosku osoby, która ubiega się o otrzymanie możliwości dojazdu. Sąd może jednak zrobić to według własnego uznania, biorąc pod uwagę różne okoliczności prawne i faktyczne. Z tego powodu często powołuje się biegłego sądowego, który bada daną sprawę.

Możliwe jest jednak niejedno podważanie opinii biegłego. Z tego powodu postępowanie sądowe w kwestii ustanowienia drogi służebnej może ciągnąć się latami. Dlatego też lepiej – o ile to możliwe – załatwić tę kwestię na drodze polubownej.

Służebność przejazdu

Wraz z ustanowieniem drogi koniecznej ustanawia się służebność przejazdu. Droga powinna być przejezdna dla samochodów osobowych oraz – do nieruchomości w zabudowie jednorodzinnej – np. dla śmieciarek czy straży pożarnej lub pogotowia.