Modyfikacje ciała

Wykonywanie skaryfikacji. Fot. Ning Chang (CC-BY-2.0), via Wikimedia Commons

Taką mamy naturę, że pragniemy być piękni, atrakcyjni, wzbudzać podziw lub chociaż przyciągać uwagę. Nieliczni, by uzyskać wyrazisty efekt, są gotowi znieść bardzo wiele, nie tylko bólu, lecz także utratę kawałków własnego ciała.

Podczas wakacji chętnie sięgamy po lżejszą lekturę. Przy okazji warto dowiedzieć się jednak czegoś nowego. A ponieważ chcemy zachęcać do aktywności manualnej i wyrażania siebie, znaleźliśmy propozycję, która w przewrotny sposób łączy te wszystkie wątki. Polecamy książkę Klausa Prahlhansa „Najbardziej szokujące sposoby upiększania”. Pozycja ta cieszy się już sporym uznaniem w środowisku fanów modyfikacji ciała, ale nie dotarła jeszcze do szerszej publiczności. Dlatego na zachętę zamieszczamy wstęp do tej pozycji i kilka wybranych zdjęć. Zastrzegam jednak, że nikogo nie zachęcamy do modyfikowania własnego ciała! Chodzi tylko o poznanie, co czego jest zdolny czowiek i co niekiedy potrafi sam sobie  zrobić, czli to też jest DIY.

Klaus Prahlhans
Najbardziej szokujące sposoby upiększania
Kursor Multimedia
Cena – 29,90 zł

 

Ludzie od niepamiętnych czasów dokładali wszelkich starań, by wyglądać, przynajmniej w swoim mniemaniu, atrakcyjnie. Szybko zaczęli też dostrzegać możliwości jakie daje własne ciało. Stąd już wśród naszych praprzodków i plemion pierwotnych powszechne i wszechobecne były proste metody upiększania, takie jak malowanie ciała, przystrajanie go ozdobami i dekorowanie wyszukanymi dodatkami. W tej materii, poza jakością dostępnych środków i technologii, do dzisiaj w zasadzie nic się nie zmieniło. Ciało stawało się wizytówką jego właściciela i miało poprawiać jego ocenę w oczach współplemieńców. O dziwo w przypadku wielu ludów, podobnie jak w świecie zwierząt, wspaniały i atrakcyjny wygląd miał większe znaczenie dla mężczyzn. To oni chętniej i częściej malowali się i stroili w pióropusze. Wraz z pojawieniem się wśród dzisiejszych idoli męskości tzw. mężczyzn metroseksualnych – pielęgnujących własną urodę, jak David Beckham, być może nieodległy jest moment, w którym panowie znów prześcigną w tej dziedzinie panie.

Poza delikatnymi, najczęściej powierzchownymi i nie inwazyjnymi sposobami upiększania ciała, takimi jak malowanie, w czasie tysięcy lat rozwoju gatunku ludzkiego pojawiły się jednak i takie metody „poprawiania urody”, które u przeciętnego przedstawiciela gatunku homo sapiens wywołują głębokie zdumienie oraz sprzeciw. Zjawisko eksperymentowania z ciałem mieści się jeszcze w granicach naszej wyobraźni, kiedy ktoś na własne życzenie przekłuwa sobie uszy albo język lub pokrywa ciało tatuażami.

W nie tak odległych czasach w imię „udoskonalania urody” dokonywano jednak także zabiegów deformowania i okaleczania ciała o wiele bardziej bolesnych i drastycznych, oznaczających niekiedy kalectwo przez całe życie. W Chinach dziewczętom krępowano stopy, by zahamować ich wzrost, niemal na całym świecie dzieciom deformowano czaszki, by osiągnąć pożądany wydłużony kształt głowy, dojrzewającej młodzieży spiłowywano lub wybijano siekacze, przekłuwano nosy, uszy i wargi. O dziwo drastyczne zabiegi, które niegdyś rodzice lub dorośli przeprowadzali na dzieciach pod presją wielowiekowej tradycji, dziś stają się znów popularne w kręgach tzw. współczesnych prymitywistów. Ludzie ci z własnej nie przymuszonej woli ozdabiają swe ciało tatuażami, kolczykami, piętnami i skaryfikacjami, a w skrajnych przypadkach nawet rozszczepiają sobie język, spiłowują zęby, amputują koniuszki palców lub okaleczają genitalia.

Choć nie jest możliwe wprowadzenie precyzyjnej i ścisłej klasyfikacji wszelkich możliwych typów zabiegów modyfikujących ciało, by się w ich mnogości i bogactwie całkowicie nie pogubić trzeba je wstępnie posegregować. Najłagodniejszą i najpopularniejszą formą trwałego ozdabiania ciała jest tatuowanie. Jest to zabieg ingerujący w ciało, trwale zmieniający jego wygląd, jednak nie zmieniający jego pierwotnej formy.

Do kolejnej grupy należą wszelkiego typu zabiegi przekształcające ciało zarówno pod względem wyglądu jak i kształtu. Często są to operacje bardzo bolesne i drastyczne. W tej drugiej grupie najważniejsze wydaje się rozróżnienie między okaleczaniem a deformowaniem. Ich wspólną cechą jest dążenie do osiągnięcia zamierzonego efektu w postaci zmiany pierwotnego wyglądu i formy ciała. Dlatego zarówno deformowanie jak i okaleczanie można określać wspólnym mianem zniekształcania. Różnica między nimi polega na tym, że w procesie okaleczania działa się zazwyczaj ostrymi przedmiotami lub środkami żrącymi, w efekcie czego mamy do czynienia z wyraźnym ubytkiem lub defektem okaleczonej części ciała, co nie występuje w przypadku deformowania.

Efektem okaleczania mogą być otwory w ciele (np. w przekłutych płatkach usznych, skrzydełkach lub przegrodzie nosa, wargach czy genitaliach), ubytki kawałków ciała (np. usunięte lub zaostrzone w szpic zęby, odcięty policzek, palec), blizny wypalone na ciele lub zadane ostrymi narzędziami.

W przypadku deformacji nie ingeruje się w głąb ciała, nie mamy też do czynienia z ubytkiem części ciała poddanej zabiegowi, występuje natomiast jej odkształcenie. Czaszki deformowano po to, by nadać im wydłużoną, walcowatą formę. Chińskim dziewczynkom krępowano stopy by pozostały maleńkie i przybrały pożądany „lotosowy” kształt. Dziewczęta Karenów w Birmie noszą specjalne naszyjniki, mające spowodować wydłużenie szyi. W przypadku deformowania charakterystyczne jest to, że proces ten trwa o wiele dłużej niż okaleczanie, które zwykle było jednorazowym aktem. Deformowanie trwa niekiedy nawet przez kilkanaście lat.

 

Niektóre zabiegi upiększające, składające się z kilku powiązanych ze sobą etapów należą do obu powyższych kategorii przekształcania. Przykładem może być należące do metod deformowania rozciąganie np. wargi lub płatków usznych. Zabieg ten musi być poprzedzony przekłuciem otworu, który później jest stopniowo powiększany.

 

 

 

W zasadzie można stwierdzić, że na różnego rodzaju zabiegi „upiększające” i zniekształcające narażone jest całe ciało ludzkie. Mogą one dotyczyć głowy i jej elementów takich jak czoło, nos, wargi, policzki, uszy, zęby, język. Znane są zabiegi przeprowadzane na szyi, piersiach, brzuchu, plecach, barkach, pośladkach, kończynach górnych i dolnych, a nawet na narządach płciowych.

Przeprowadzanie zabiegów zniekształcania ciała, polegających na deformowaniu lub okaleczaniu części ciała żywego człowieka było i jest raczej domeną pierwotnych społeczeństw plemiennych. Myliłby się jednak ten, kto sądziłby że były i są one całkowicie obce społeczeństwom kultur cywilizowanych.

Powody ingerencji ludzi w wygląd ciała mogą być oczywiście różne i najczęściej zależą od wielu uwarunkowań zwyczajowych i historycznych. Mogą być też powiązane z całkowicie odmiennymi dziedzinami życia. Czasami u ich korzeni znajdują się jakieś przyczyny praktyczne lub normy prawne obowiązujące w danej kulturze. W innych przypadkach wynikają one ze stosunków społecznych albo są związane ze sferą wierzeń. Równie często łączą się jednak wyłącznie z chęcią zademonstrowania swojej odrębności lub ze specyficznym kanonem piękna i rodzimym poczuciem estetyki.