Jak palić w kominku

Fot. brunner.de

Zima z długimi wieczorami to idealna pora na palenie w kominkach i piecach kominkowych. Wesoło trzaskający w palenisku ogień jak mało co, potrafi nam poprawić humor, gdy na zewnątrz mróz, zamieć czy co gorsza, marznący deszcz. By w pełni korzystać z ciepła domowego ogniska, należy jednak dobrze się przygotować i pamiętać o kilku zasadach.

Każdy, kto używa kominka lub pieca kominkowego musi odpowiedzieć sobie na kilka pytań: jaki gatunek drewna jest najlepszy do kominka, jak długo należy suszyć świeżo pocięte drewno, by nadawało się do spalenia, albo czy samodzielne pozyskiwanie drewna ma sens i skąd bierze się różnica w cenie między pniakami a gotowym drewnem w szczapach? Odpowiadamy na 30 podstawowych pytań, dotyczących palenia w domowych paleniskach.

1. Jakie drewno jest najlepsze do spalania w kominkach lub piecach kominkowych? Twarde (jak dębina), czy miękkie (jak sosna)?

Prawda, jak to często bywa, leży pośrodku. Najlepiej wybrać mieszankę obu rodzajów, ponieważ szybko spalające się drewno miękkie wznieca płomienie, dzięki czemu twarde drewno czyściej spala się w piecu. Jeśli dołożymy jeszcze do ognia brykiety, będziemy mogli długo rozkoszować się grzejącym płomieniem.

2. Czy warto kupować pniaki metrowej długości?

Pniaki długości jednego metra i grubości 7–20 cm, są oferowane w atrakcyjnej cenie. Przed zakupem warto jednak dowiedzieć się, czy jest to drewno już sezonowane, czy świeże (takie musi być składowane jeszcze przez rok lub nawet 2 lata). W obu przypadkach pnie trzeba przyciąć na odpowiednią długość i połupać.

3. A może lepiej i wygodniej jest kupować drewno w szczapach?

Oferowane w handlu szczapy mają z reguły długość 25–33 cm, a więc są „kompatybilne” z rozmiarami typowych palenisk i tym samym wygodne w użyciu. Takie drewno jest jednak najczęściej bardzo o wiele droższe, niż kupowane hurtowo. W marketach i na stacjach benzynowych często można kupić drewno pocięte i połupane na szczapy, zapakowane w siatki. Większą ilość wygodniej i taniej kupimy bezpośrednio u producentów drewna kominkowego lub w niektórych tartakach. Drewno opałowe można także kupić przez Internet. Dostępne jest nawet wysezonowane drewno w szczapach, pakowane w poręczne kartony.

4. Czy drewno w szczapach jest zawsze gotowe do użycia?

Nie jest to powszechna zasada. Także w przypadku drewna pakowanego w siatki rozróżniamy drewno świeże i drewno suche o wilgotności poniżej 20%.

5. Czy warto kupować drewno suszone w suszarniach?

Przede wszystkim oszczędzamy czas na suszenie, zanim drewno osiągnie optymalny stopień wilgotności poniżej 15%. Drewno suszone w suszarniach jest gotowe do użycia, ale drogie.

6. Skąd brać rozpałkę?

Można ją kupić, ale gotowa rozpałka jest dość droga. Znacznie tańszym rozwiązaniem jest jej samodzielne przygotowanie. Siekierą rozszczepiamy polana wzdłuż, najlepiej z drewna gatunków iglastych, na małe drzazgi. Kawałki powinny mieć średnicę od 0,5 do 2,5 cm. Do rozpalania można używać także odpadów powstających podczas ścinki drzew, tzw. gałęziówki, która jest dostępna w tartakach lub u producentów drewna opałowego.

7. Na rozpałkę najlepiej nadaje się drewno świerka lub jodły. Dlaczego?

Drewno tych gatunków drzew pali się szybko i dobrze, dlatego jest świetną rozpałką. Wynika to przede wszystkim z wysokiej zawartości żywicy.

8. Czy na rozpałkę można też użyć chrustu?

Oczywiście, ale zanim płomienie zapalą okrągłe drewno gałęzi, upłynie trochę więcej czasu. Lepiej jest rozszczepić gałęzie, ponieważ wtedy płomień łatwiej znajduje odpowiedni punkt zaczepienia. Najlepszym rozwiązaniem pozostaje jednak łupane drewno świerkowe lub jodłowe.

9. Na co trzeba zwracać uwagę, gdy piec stoi lub ma stanąć w pobliżu wykładziny dywanowej?

Piec kominkowy lub kominek zawsze muszą stać na podłożu ognioodpornym. Może to być płyta z metalu lub szkła albo powierzchnia obłożona płytkami ceramicznymi. Powinna sięgać co najmniej 55 cm po bokach kominka, a przed paleniskiem, czyli w kierunku, w którym mogą lecieć iskry – nawet 110 cm.

10. Otwarty ogień to piękny widok. Na co trzeba uważać?

Drewno jodeł, świerków i sosen, ze względu na wysoką zawartość żywicy, ma skłonność do powodowania niewielkich „wybuchów”. Słychać głośne trzaski i huki, od czasu do czasu z paleniska wylatują też iskry. Dlatego w przypadku otwartego ognia lepiej nie używać tych odmian drewna jako podstawowego opału, ewentualnie w niewielkich ilościach jako dodatku. Jeśli nie mamy innego wyboru, przed ogniem trzeba ustawić ochronną kratkę.

11. W jakiej odległości od kominka można ustawiać meble?

Pod wpływem promieniowania cieplnego niechronione elementy budowlane lub meble z materiałów palnych mogą się zapalić. Aby wykluczyć taką możliwość, należy zachować bezpieczną odległość – co najmniej 80 cm – między kominkiem lub piecem a elementami palnymi, jak zasłony, firany lub meble.

12. Czy na piecu kominkowym można suszyć bieliznę?

Czasami to kuszący pomysł, ale ze względów bezpieczeństwa nie do zaakceptowania. Na piecach nie wolno zostawiać żadnych palnych przedmiotów – łatwo o nich zapomnieć i pożar gotowy.

13. A jeśli jednak jakieś przedmioty pozostawione na kominku lub piecu się zapalą?

Pożaru kominka nie należy gasić wodą. Używamy do tego wyłącznie gaśnicy proszkowej i powiadamiamy o zdarzeniu straż pożarną i swojego kominiarza.

14. Czy w kominkach lub piecach można spalać wszystko?

W domowych paleniskach można spalać wyłącznie paliwa wytwarzające niewielkie ilości dymu i suche drewno w naturalnej formie. W żadnym wypadku nie wolno używać jako opału drewna lakierowanego lub poddanego obróbce chemicznej, a więc także drewna impregnowanego ciśnieniowo.

15. Czy w piecach można spalać płyty stolarskie?

Nie, płyty stolarskie, tak samo jak płyty wiórowe, zawierają materiały wiążące oraz szkodliwe składniki klejów.

16. A co z papierem, tekturą i kartonem?

Te trzy materiały także nie powinny trafiać do pieca. Jeśli ktoś spala w kominku lub piecu śmieci, kartony, tworzywa sztuczne lub papier, nie tylko zatruwa środowisko naturalne, lecz także ryzykuje niebezpiecznym pożarem komina.

17. Jak pozbywać się popiołu?

Nawet gdy ogień dawno już zgasł, popiół może się jeszcze długo żarzyć, dlatego należy go tymczasowo składować wyłącznie w ognioodpornych pojemnikach. Dopiero po ostygnięciu można go wyrzucić do kubła na śmieci.

18. Jak oczyścić pokryte sadzą drzwi pieca?

Stary domowy sposób polega na użyciu kawałka wilgotnej gazety, którą zanurzamy w popiele (wystygłym!) i czyścimy nią szybę. W ten sposób można oczyścić szybę od środka tradycyjną, ekologiczną metodą. Do wyboru mamy też wiele specjalnych środków chemicznych, służących do mycia szyb kominków i pieców kominkowych.

19. Gdzie składować drewno opałowe wewnątrz domu?

Tak jak to opisano w punkcie 11, wszystkie palne przedmioty powinny znajdować się w odległości co najmniej 80 cm od kominka. Dotyczy to także składowiska drewna opałowego. Wyjątki są możliwe – zapas drewna opałowego można oddzielić od pieca np. niepalną ścianą.

20. Czy drewno kominkowe magazynowane we wnętrzu może się „przeterminować”?

Słowo „przeterminowane” w odniesieniu do drewna jest błędne, ale materiał ten może się przesuszyć. Może się to stać już po upływie jednego tygodnia w przypadku drewna sezonowanego na zewnątrz, które zostanie złożone w suchym i ogrzewanym pomieszczeniu. A to z kolei będzie oznaczać, że będzie się paliło o wiele szybciej, niż tego chcemy.

21. Jak można uniknąć przesuszenia drewna kominkowego?

Najprościej, o ile drewno kominkowe było składowane w optymalnych warunkach na zewnątrz, wnosić je do środka w odpowiednich porcjach, by nie leżało wewnątrz dłużej niż trzy dni.

22. Jak rozpoznać, że drewno kominkowe jest odpowiednio wysezonowane?

Z wyczuciem i doświadczeniem nie ma to wiele wspólnego. Nie można także upraszczać, że rok to zbyt mało, a 2 lata to zbyt dużo na sezonowanie. Jedynym niezawodnym doradcą jest elektroniczny przyrząd do pomiaru wilgotności drewna.

23. Czy drewno opałowe można suszyć w piwnicy?

Drewno ze świeżo ściętego drzewa pozostawione do wyschnięcia w piwnicy szybko zacznie się pokrywać pleśnią i możliwe, że w drewnie zacznie się proces gnilny. Dlatego do składowania w piwnicy nadaje się tylko takie drewno, które zawiera niewiele wilgoci końcowej.

24. Jak składować drewno opałowe na zewnątrz?

Najlepiej kupić lub zbudować samodzielnie wiatę albo zadaszony stojak bez ścian bocznych. Miejsce powinno być przewiewne, niezacienione, najlepiej nasłonecznione (jeśli przy ścianie budynku, to od strony południowej). Stojak musi mieć podłogę lub poziome legary odcinające drewno od ziemi i wilgoci.

25. W jakiej formie składować drewno na opał?

Drewno zawsze powinno być składowane w szczapach, a więc po rozłupaniu. Sezonowanie całych pniaków nie jest korzystne, ponieważ wtedy proces schnięcia jest spowolniony, a w kominku okrągłe drewno zapali się później niż rozłupane kawałki z poszarpanymi krawędziami.

26. Jak układać drewno opałowe w stojakach?

Drewno trzeba układać tak, by miało zapewnioną jak najlepszą wentylację. Stos drewna w stojaku powinien znajdować się w odległości 5–10 cm od ściany domu. W ten sposób powietrze będzie mogło cyrkulować także z tyłu, za stojakiem. Szczapy drewna nie powinny być ułożone zbyt ciasno.

27. Czy ułożone w stos drewno trzeba osłaniać przed deszczem?

Dach, który chroni przed deszczem, ale pozwala na cyrkulację powietrza, to najlepsze rozwiązanie. Jeśli składujemy drewno pod gołym niebem, trzeba je z góry przykryć plandeką. Nieprzepuszczająca powietrza plandeka nie może jednak zasłaniać boków stosu drewna opałowego – uniemożliwia wówczas cyrkulację powietrza i przyspiesza tworzenie się pleśni i zgnilizny.

28. Co ma na myśli sprzedawca drewna, gdy sprzedaje nam metr sześcienny opału?

Metr sześcienny to kostka drewna opałowego o bokach 1 x 1 x 1 m, bez pustych przestrzeni między polanami.

29. Co to jest w takim razie metr przestrzenny układany?

Metr przestrzenny układanego drewna kominkowego jest chyba najczęściej używaną jednostką miary w handlu drewnem opałowym i oznacza kostkę z ułożonych pni lub szczap o bokach 1 x 1 x 1 m wraz z wolnymi przestrzeniami między nimi. Metr sześcienny to w przybliżeniu 1,6 metra przestrzennego!

30. A metr przestrzenny nasypowy?

W tym przypadku gotowe szczapy drewna są wsypywane do pojemników o pojemności 1 metra sześciennego i odmierzane. Jeden metr przestrzenny nasypowy to ok. 0,7 metra przestrzennego i ok. 0,4 metra sześciennego drewna opałowego.