Wiertła do muru i płytek

Fot. Bosch

Podczas urządzania mieszkania bardzo często okazuje się konieczne wywiercenie otworu w ścianie. Jest to dość proste, gdy mamy wiercić w cegle, ale jeśli mieszkamy w bloku z płyt betonowych, możemy mieć z tym duży problem. Kluczem do sukcesu jest użycie odpowiedniego wiertła.

Nie ma jednej uniwersalnej metody wiercenia otworów w ścianach. Używane narzędzie jak i wiertło muszą być dostosowane do materiału z jakiego jest zbudowana ściana. W bardzo twardych materiałach, takich jak beton, najszybciej wykonamy otwór, posługując się młotowiertarką z udarem elektropneumatycznym. W ścianie z cegły pełnej zdołamy wywiercić dziurę zwykłą wiertarką udarową z udarem mechanicznym. Tego samego narzędzia, ale z wyłączoną funkcją udaru, używamy do wiercenia w delikatnych i porowatych materiałach, takich jak beton komórkowy. Bez udaru wiercimy także we wszelkich materiałach kruchych, takich jak glazura czy szkło.

Gdy mamy już dobrane narzędzie wybieramy odpowiednie wiertło. Popularne uniwersalne wiertła do muru, np. wchodzące w skład zestawów wierteł, sprawdzają się dość dobrze podczas wiercenia w murze z cegieł. Bardziej kłopotliwe może być jedynie wiercenie w ścianach domu zbudowanego z cegieł przed wojną lub tuż po wojnie z cegły rozbiórkowej. Przedwojenne cegły pod względem twardości niekiedy przypominają dzisiejszy beton, dlatego w takim przypadku lepiej używać wierteł do wiercenia udarowego w betonie.

Prawdziwym wyzwaniem jest jednak wiercenie w ścianach domów z wielkiej płyty. Takie płyty były odlewane z betonu z domieszką żwiru, nic dziwnego zatem, że podczas wiercenia możemy trafić na kamień. Do wiercenia w płytach fachowcy używają wyłącznie najlepszych wierteł do wiercenia udarowego w betonie i granicie.
Podczas wiercenia w żelbetonie dodatkowym utrudnieniem jest zbrojenie. Gdy na nie trafimy mamy dwa wyjścia. Za pomocą specjalnego wielozadaniowego wiertła do żelbetonu możemy wywiercić otwór bez zmieniania wiertła, jednak gdy trafimy na zbrojenie wyłączamy udar. Gdy nie mamy specjalnego wiertła do żelbetonu, zaczynamy wiercić otwór udarowo zwykłym wiertłem do betonu, a gdy trafimy na metal, zmieniamy wiertło na wielozadaniowe i przewiercamy się przez niego z wyłączonym udarem. W takiej sytuacji nie należy używać do przewiercania się przez pręt zbrojeniowy zwykłego wiertła do metalu, gdyż z powodu pyłu i betonu otaczającego pręt, natychmiast się stępi.

Jakość używanego wiertła powinna być dostosowana do ilości otworów, które musimy wywiercić. Kilka otworów najczęściej da się wykonać nawet tanim wiertłem. Gdy jest ich więcej, lepiej zainwestować w droższe wiertło.

Najważniejsze rodzaje wierteł do muru i płytek

Uniwersalne wiertła do wiercenia obrotowego – ich podstawowe cechy to cylindryczny chwyt, spiralny trzon i specjalnie ukształtowane, szlifowane diamentowo ostrze z węglika spiekanego. Ostrze jest wykonane inaczej niż w przypadku typowych wierteł do betonu, płytka z węglika ma większy kąt natarcia i np. dwukrotnie łamany kąt ostrza. Wiertła uniwersalne służą do wiercenia bezudarowego w materiałach budowlanych takich jak cegła, łupek, marmur, płytki ceramiczne, płytki podłogowe, porcelana, dachówki, płyty gipsowe, drewno. Nie nadają się do wiercenia w grubym metalu, ale daje się nimi przewiercić blachę grubości do 1,5 mm. Jeśli wiertło uniwersalne jest ostre zwykle można nim wywiercić bez chłodzenia wodą kilka otworów w twardych płytkach ceramicznych, np. gdy płytki już są przytwierdzone do ściany i chłodzenie wodą byłoby problemem. W takiej sytuacji najlepiej wiercić w płytkach z prędkością 200–300 obr./min i nie dociskać wiertła. Wiertła uniwersalne często można ostrzyć – gdy stępi się, szlifujemy płytkę z węglika.

Wiertła wielozadaniowe do wiercenia obrotowego i udarowego – mają przylutowane w wysokiej temperaturze ostrze z węglika spiekanego, pojedynczą spiralę do odprowadzania urobku i chwyt cylindryczny. Najczęściej są produkowane z hartowanej stali stopowej, np. chromowo-wanadowej. Są przeznaczone do wiercenia w różnych materiałach takich jak cegła, pustak, średnio twardy beton, gazobeton, eternit, tworzywo sztuczne, metal. Można nimi pracować w trybie wiercenia obrotowego lub udarowego.

Wiertła do betonu – ich cechy to cylindryczny chwyt, spirala z pojedynczym rowkiem i głowica o masywnym kształcie, przypominającym głowicę wiertła do wiercenia młotem udarowym. Wlutowana w wysokiej temperaturze bardzo twarda, odporna na udary płytka z węglika spiekanego jest szeroka i głęboko osadzona. Wiertła do betonu o średnicy większej niż 12 mm najczęściej mają zredukowany chwyt. Służą głównie do wiercenia udarowego w betonie ale można ich używać także do wiercenia w kamieniu naturalnym i sztucznym oraz cegle.

Wiertła do przebijania murów – to w zasadzie typowe wiertła do betonu ale w wydłużonej wersji. Wiertła o średnicy powyżej 12 mm mają frezowany chwyt, cylindryczny lub sześciokątny. Chwyt sześciokątny pozwala na stosowanie przedłużeń wiertniczych. Wiertła do przebijania murów służą do przewiercania na wylot murów z cegły pełnej, cegły silikatowej, kamienia naturalnego i sztucznego oraz betonu.

Wiertła do wiercenia młotem udarowym – mają ostrza z węglików spiekanych o specjalnej geometrii – płytka jest grubsza niż w przypadku wierteł wielozadaniowych, zwykle ma też ostrze centrujące i dwie boczne krawędzie tnące (dwa ostrza). Wiertła te mają wzmocniony rdzeń oraz inaczej ukształtowaną spiralę (np. z poczwórnym uzwojeniem), zmniejszającą opory tarcia. Wiertła do wiercenia młotem udarowym służą do wiercenia w bardzo twardych materiałach jak najtwardszy, zbrojony beton lub granit, przy użyciu urządzeń z udarem elektropneumatycznym (młotowiertarką lub młotem udarowym), wyposażonych w uchwyty SDS (Plus lub Max).
Podczas wiercenia w betonie zbrojonym sprawdzają się wiertła SDS Plus czteroostrzowe. Głowica takiego wiertła jest wyposażona w jednoczęściową widię czterokrawędziową z węglika spiekanego i czteroostrzową spiralę. Splot rowka spirali jest bardziej gęsty niż w przypadku zwykłych wierteł do betonu. Wiertła czteroostrzowe są odporne na zderzenia z prętami zbrojeniowymi, widia nie kruszy się ani nie zostaje wyrwana nawet gdy na pręt zbrojeniowy natrafimy przy pełnej prędkości obrotowej.

Wiertła do szkła i płytek ceramicznych – są wyposażone w ostrze w kształcie grotu, które jest wykonane ze stopu twardego, np. węglika szlifowanego diamentem. Ostrze ma starannie wycentrowany szpic, dzięki czemu bez problemu wrzyna się nawet w najtwardsze płytki. Chwyt wiertła jest cylindryczny. Wiertłami do szkła i płytek wierci się wyłącznie obrotowo, bez udaru, z niską prędkością obrotową. Korzystne jest stosowanie podczas wiercenia chłodzenia wodą, terpentyną, octem lub naftą.

Wiertła diamentowe – służą do wiercenia obrotowego (bez udaru) w twardych i miękkich płytkach (np. Irwin Diamond, Extreme DeWalt do płytek ceramicznych). Są wyposażone w specjalnie zaprojektowane ostrze z nasypem diamentowym. Podczas wiercenia nie powinno się mocno dociskać wiertła. By korzystać z wiertła jak najdłużej, należy stosować chłodzenie. Wiertło pracuje najefektywniej i najmniej się zużywa, gdy pracujące ostrze jest stale polewane lub zanurzone w wodzie. Dzięki tej metodzie pracy można nim nawiercić nawet kilkadziesiąt otworów. Z tego względu używanie wierteł diamentowych do wiercenia w płytkach już przytwierdzonych do ściany jest kłopotliwie.

Wiertła diamentowe do wiercenia na sucho – mają ostrze z nasypem diamentowym i własny system chłodzenia (np. Bosch easy Dry Diamant). Są łatwe w obsłudze i trwałe, choć nie stosuje się chłodzenia wodą. Diamenty wiertła są chłodzone środkiem chłodniczym umieszczonym we wnętrzu chwytu wiertła. Podczas wiercenia wykonuje się delikatne ruchy oscylacyjne. Chłodziwo wydostaje się przez wierzchołek wiertła i chłodzi diamenty, powstający urobek przemieszcza się z kolei do wnętrza chwytu. Ponieważ wiertło ma formę rurki z nasypem diamentowym czasami w wierconym otworze powstaje stożek niewybranego materiału. By go usunąć co jakiś czas wycofujemy wiertło i wyłamujemy stożek śrubokrętem. W przeciwnym razie może zatkać się kanał doprowadzający chłodziwo i przegrzane wiertło szybciej się zużyje. Wiertła diamentowe do wiercenia na sucho to specjalistyczne produkty w wysokiej cenie.

Koronki wiertnicze – są przeznaczone do wiercenia w ścianie z betonu lub cegły dużych otworów, np. na gniazda elektryczne. Do wiercenia koronkami używa się wiertarek o dużej mocy (min. 800–900 W). W sklepach są dostępne koronki wiertnicze różnych producentów i różnej jakości. Gdy mamy do wykonania tylko kilka otworów, możemy kupić tańszą. Jeśli mamy dużo otworów do nawiercenia lepiej kupić koronkę z górnej półki. Koronki z różnych kategorii jakościowych nie różnią się wyglądem, tylko zastosowanymi do produkcji materiałami, dlatego przy zakupie należy kierować się renomą producenta.

 

Otwornice diamentowe – są przeznaczone do wycinania w płytkach ceramicznych otworów pod instalację elektryczna lub wodno-kanalizacyjną. Krawędzie tnące takich otwornic (np. Ceramic firmy Wolfcraft) są pokryte wysokojakościowym diamentem przemysłowym, który umożliwia wiercenie w bardzo twardych materiałach (glazurze, płytach z kamienia naturalnego, granitu oraz w kaflach). Rozpiętość średnicy od 18 mm do 83 mm pozwala dobrać wielkość niezbędną do średnicy rury, odpływu czy przewodu. Głębokość cięcia, w zależności od potrzeby, może wynosić 25 lub 45 mm. Otwornice Ceramic firmy Wolfcraft dostarczane są w zestawie z gąbką, która zapobiega powstawaniu pyłu w trakcie wiercenia oraz umożliwia chłodzenie wodą.  Dzięki temu zwiększa się żywotność narzędzia.